TRUNG TÂM GEC

Tính công khai minh bạch và công tác kiểm tra kế toán

Sửa đổi bổ sung luật kế toán: Tăng cường tính công khai minh bạch và công tác kiểm tra kế toán
Trong phần này chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn những nội dung dự kiến sửa đổi của luật kế toán về việc tăng cường tính công khai, minh bạch và về công tác kiểm tra kế toán của luật kế toán dự kiến thông qua vào tháng 5/2015 và áp dụng từ ngày 01/01/2016.

I/ Về việc tăng cường tính công khai, minh bạch
* Luật kế toán năm 2003: Khoản 4, Điều 33 Luật Kế toán
Đơn vị kế toán thuộc hoạt động kinh doanh phải công khai báo cáo tài chính năm trong thời hạn một trăm hai mươi ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.
* Dự kiến sửa đổi luật kế toán 2015: Bổ sung khoản 5, Điều 33 như sau:
“Trường hợp Luật chuyên ngành khác có quy định cụ thể về đối tượng, nội dung, hình thức, thời hạn công khai báo cáo tài chính thì thực hiện công khai báo cáo tài chính theo quy định của Luật chuyên ngành.”
* Tại sao phải sửa đổi bổ sung:
Nội dung của quy định về tính công khai, minh bạch đối với báo cáo tài chính đã được quy định tại Khoản 4, Điều 33 Luật Kế toán, theo đó đơn vị kế toán thuộc hoạt động kinh doanh phải công khai báo cáo tài chính năm trong thời hạn một trăm hai mươi ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.
Tuy nhiên đối với một số Luật chuyên ngành, như: Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Chứng khoán cũng có quy định cụ thể đối tượng, nội dung, hình thức công khai báo cáo tài chính do tính chất đặc thù.
Ví dụ như quy định pháp luật về chứng khoán có quy định về soát xét báo cáo tài chính bán niên, hoặc quy định về kiểm toán độc lập được chấp thuận “kiểm toán báo cáo tài chính đối với đơn vị có lợi ích công chúng” (cả Luật Kiểm toán độc lập, Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Chứng khoán cũng có quy định này).
Vì vậy, dự thảo Luật có bổ sung thêm quy định (khoản 5) về việc thực hiện Luật chuyên ngành đối với báo cáo tài chính và công khai báo cáo tài chính.

II/ Về công tác kiểm tra kế toán
* Luật kế toán năm 2003: Điều 35
Đơn vị kế toán phải chịu sự kiểm tra kế toán của cơ quan có thẩm quyền và không quá một lần kiểm tra cùng một nội dung trong một năm. Việc kiểm tra kế toán chỉ được thực hiện khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
* Dự kiến sửa đổi luật kế toán 2015:
1. Đơn vị kế toán phải chịu sự kiểm tra kế toán của cơ quan có thẩm quyền và không quá một lần kiểm tra cùng một nội dung trong một năm. Việc kiểm tra kế toán chỉ được thực hiện khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
2. Bộ Tài chính có quyền kiểm tra kế toán các đơn vị kế toán hoạt động tại Việt Nam.
3. Các cơ quan Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tài chính, Kiểm toán Nhà nước, Cơ quan thuế khi thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra, kiểm toán các đơn vị kế toán có quyền kiểm tra kế toán.
4. Chủ sở hữu vốn có quyền kiểm tra kế toán tại đơn vị kế toán do mình là chủ sở hữu hoặc nắm giữ trên 50% vốn cổ phần.
5. Đơn vị kế toán cấp trên có quyền kiểm tra kế toán các đơn vị kế toán trực thuộc đơn vị kế toán cấp trên.

* Tại sao phải sửa đổi bổ sung:
Công tác kiểm tra kế toán là một nội dung quan trọng nhằm đảm bảo tính tuân thủ của các đơn vị kế toán. Tuy nhiên, hiện nay công tác này chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.
* Nguyên nhân một phần do Luật Kế toán chưa quy định cụ thể các cơ quan có thẩm quyền trong việc kiểm tra kế toán, mặt khác công tác này không chỉ có Bộ Tài chính (với tư cách là cơ quan được Chính phủ giao chức năng quản lý Nhà nước về kế toán) mà còn có trách nhiệm của các cơ quan khác, như: Cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước, cơ quan thuế, chủ sở hữu vốn của doanh nghiệp cũng như đơn vị kế toán cấp trên.
Dự thảo Luật sửa đổi lại Điều 35 theo hướng:
(1) Đơn vị kế toán phải chịu sự kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền
(2) Quy định cơ quan có thẩm quyền là: Bộ Tài chính, cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước, cơ quan thuế, chủ sở hữu và đơn vị kế toán cấp trên.